Prokrastynacja to inaczej odroczenie, zwłoka. Tendencja często utożsamiana z odwlekaniem, przekładaniem czegoś na później, ujawniająca się w przeróżnych dziedzinach życia.Poprzez pojęcie prokrastynacji można rozumieć dobrowolne zwlekanie z realizacją zamierzonych działań, pomimo świadomości pogorszenia sytuacji wskutek opóźnienia.
Mechanizm prokrastynacji polega na tym, że dzięki odłożeniu wykonania czynności na później następuje – początkowo – poprawa samopoczucia. Pojawiają się ulga i radość, że nie trzeba działać natychmiast, a na dodatek możemy zaangażować się w bardziej interesujące nas zadania i przedsięwzięcia. Odwlekanie jednak z czasem tworzy złudzenie, że jutro będzie lepiej. Ale czy będzie, jeśli dana, powiedzmy ważna, czynność nie zostanie wykonana o czasie? Następstwem odkładania wszystkiego na później jest uświadomienie sobie konieczności wykonania zadania. W tym momencie pojawia się stres oraz nerwowość, które sygnalizują, że na wykonanie czynności pozostało już zbyt mało czasu.
Charakterystyka i typowe zachowania
Prokrastynacja jest wynikiem rywalizacji pomiędzy układem limbicznym a korą przedczołową. Układ limbiczny odpowiada za emocje i impulsywność, w tym dążenie do uzyskania nagrody. Z kolei kora przedczołowa odpowiedzialna jest za impulsywność, której celem jest natychmiastowe otrzymanie nagrody. Prokrastynacja może przybierać różne formy – od łagodnych do poważnych.
Główną przyczyną prokrastynacji jest 5 lęków:
Lęk przed porażką
Praca przekładana do momentu, kiedy wydaje się, że jest już za późno, żeby ją wykonać. Ten typ zachowania można zaobserwować wśród uczniów. W rezultacie uczeń nie potrafi zabrać się do pracy bez myślenia o tym, jak zostanie oceniony.
Lęk przed sukcesem
W tym przypadku występuje obawa, że sukces wywoła zazdrość lub pociągnie za sobą kolejne większe oczekiwania, którym możemy nie sprostać. Taka osoba próbuje więc nie wyróżniać się w tłumie. Strach ten może występować wskutek zazdrości braterskiej w dzieciństwie. Przykład: urzędnik, który nie chce awansować.
Lęk przed bezradnością
Prokrastynator chce mieć wszystko pod kontrolą. Może to wynikać z chęci rewanżu lub autonomii: gdy taka osoba ma zmierzyć się z kimś ambitnym, ucieka do prokrastynacji, aby potwierdzić swoją niezależność. Przykład: Pracownik, który walczy przeciwko hierarchii ryzykując utratę pracy, czy telemarketer nieodbierający telefonu.
Lęk przed izolacją
Prokrastynator, niczym dziecko w rodzinnym gronie, chce, aby nim się opiekowano, kierowano nim, doradzano mu lub gdy ktoś podejmuje decyzje za niego. Może on chcieć w taki sposób zwrócić na siebie uwagę..Przykład: Uczeń, który czeka, aż ktoś odrobi za niego lekcje.
Lęk przed intymnością
Prokrastynator boi się, że inni nie będą wystarczająco obecni w jego życiu lub też zbyt się do niego zbliżywszy, dostrzegą jego wady i go odrzucą. Przykład: dziewczyna, która ciągle spóźnia się na randki.
Zauważyłeś, że temat prokrastynacji jest Ci wyjątkowo bliski? Który lęk kieruje Tobą? Z chęcią o tym podyskutujemy -> !tekstualni.pl
