“Słowo „przepraszam” ma wielką moc, jeśli jest szczerym wyrazem skruchy. Wymówienie szczerego “przepraszam” wymaga autorefleksji i przyznania się do winy – do tego, że wyrządziliśmy krzywdę osobie, którą przepraszamy. Skrucha oznacza żal lub smutek z powodu niefortunnej, nieprzyjemnej sytuacji, którą my spowodowaliśmy.” – mówi Zuzanna Kuhl, terapeutka zajmująca się toksycznymi relacjami.
Zuzanna Kuhl: Niestety, w relacjach toksycznych „przepraszam” nie jest używane jako oznaka skruchy, ale jako narzędzie manipulacji partnerem/ dzieckiem/ synową, etc.
Osoba toksyczna najczęściej przeprasza wyłącznie po to, aby:
Nie czuć się już winna/y
Jest to deklaracja złożona z egoistycznych pobudek. Ta osoba w rzeczywistości myśli: “Czuję się winny/a z powodu tego, co się stało, a poczucie winy nie jest przyjemnym uczuciem. Mówię, że przepraszam, żebym to ja poczuła/s się lepiej, a nie ty.”
Zakończyć rozmowę
W tym wypadku “przepraszam” to sposób na zakończenie sporu, którego przepraszający wolałby uniknąć. Ta toksyczna osoba w rzeczywistości myśli: “Jestem zmęczony/a i znudzony/a tym nieporozumieniem, więc używam tych słów, aby wyjść z tej sytuacji, bo nie jestem gotowy/a na dojrzałą rozmowę na ten temat lub nie wierzę albo nie zależy mi na tym, aby dotrzeć do prawdziwego problemu. Powiem “przepraszam”, abyś przestał/a walczyć o swoje granice. Może się wydawać, że poddaję się tutaj Twojemu punktowi widzenia, ale w rzeczywistości używam tego wyrażenia, aby uniknąć konsekwencji sytuacji, którą spowodałam/em.”
Przejąć kontrolę
Toksyczna osoba w rzeczywistości myśli: “Mówię ci to, co chcesz usłyszeć nie dlatego, że to mam na myśli, ale dlatego, że wiem, że to cię uspokoi, a potem pozwoli mi pociągnąć za Twoje sznurki tak, jak ja tego chcę. Jeśli nie powiem “przepraszam”, istnieje duże prawdopodobieństwo, że wydarzy się coś, czego nie chcę — może przestaniesz ze mną rozmawiać lub zostawisz mnie.”
Przenieść swoją winę na Ciebie
W tym przypadku “przepraszam” to wyrażenie mające na celu wywołanie przeprosin u drugiej strony, dzięki czemu pierwotny, toksyczny, przepraszający może zrzucić pełną winę na ofiarę.
Przenieść odpowiedzialność za swoje czyny na Ciebie
W tym wypadku osoba toksyczna, potocznie zwana toksykiem, w rzeczywistości myśli: “Chciałem cię skrzywdzić i nie jest mi z tego powodu przykro. Żeby nie musieć zmieniać swojego zachowania, przerzucę odpowiedzialność za to, co się stało na ciebie. To ty zrobiłeś/aś coś, co mnie zdenerwowało: nie byłeś/aś tam, gdzie powiedziałeś/aś, że będziesz, uśmiechałeś/aś się do nieznajomego w nieodpowiedni sposób, odpowiedź na mojego SMS-a trwała zbyt długo. Ta cała sytuacja to twoja wina i to ty powinieneś/powinnaś mnie przeprosić. To Tobie powinno być przykro.
Przetestować Twoje granice
Ta osoba najzwyczajniej w świecie testuje Twoje granice. Sprawdza, jak daleko może się posunąć. “Wiem, co Cię zrani i robię to z premedytacją, bo testuję cię, żeby sprawdzić, co mi ujdzie na sucho, co zniesiesz, a co nie. „Przepraszam” to tylko coś, co mówię, zanim ponownie przekroczę Twoje granice.
“Przepraszam” ma znaczenie jedynie, gdy za tym słowem idzie zmiana zachowania.
Nie zasługujesz na krzywdę, więc jeśli twój partner/teściowa/teść/przyjaciółka/etc. ciągle powtarza „przepraszam”, a Ty nadal czujesz, że coś jest nie tak, zacznij obserwować jego działania. Czy naprawdę zachowuje się jak osoba, która żałuje tego, co zrobiła? A może powtarza swoje toksyczne zachowania cyklicznie? Może za każdym razem w nieco inny sposób?
Jeśli chcesz ustalić, czy jesteś w związku na przykład z toksycznym partnerem, pamiętaj, że to, co twój partner robi, jest ważniejsze niż to, co mówi.
Autorką artykułu jest Zuzanna Kuhl – psychoterapeutka, która na co dzień pracuje z ofiarami toksycznych relacji w rodzinie i poza nią. Po więcej informacji na ten temat zapraszamy na
oraz
